Na een verrassende nazomer in oktober, breken de donkere tijden weer aan. Koude, druilerige dagen waarbij de temperaturen naar beneden schieten. We staan ’s ochtends een kwartier eerder op om genoeg tijd te hebben voor onszelf inpakken wanneer we de deur uit gaan. Soms ga je weg als het donker is en ga je naar huis als het donker is. Korte en koude dagen kunnen funest zijn voor je gesteldheid. Voor sommige mensen zijn de wintermaanden de meest deprimerende maanden van het jaar. Een winterdip kan vervelend zijn, maar er is ook wat aan te doen.
Merk jij dat je niet helemaal jezelf bent in de wintermaanden? Ervaar je een gevoel van somberheid of ben je wat vaker chagrijnig? Een winterdip is veelvoorkomend, maar er is genoeg om het handelbaar te maken.
Wat is een winterdip?
Het fenomeen ‘winterdip’ bestaat verrassend genoeg al eeuwen en is niet een jaar geleden door een luie millennial bedacht. Rond 300 voor Christus werd al geschreven over de invloed van seizoenen en zonlicht op onze fysieke en mentale gezondheid. Het medicijn: opstaan met zonsopgang en eerder stoppen met werken.
Wetenschappers noemen een winterdip: seasonal affective disorder, of SAD – hoe toepasselijk. SAD is een officieel syndroom en wordt vaak gezien als een subklasse van een ‘gewone’ depressie of bipolaire stoornis.
Over de hele wereld lijdt zo’n 10 à 20% (!) van de mensen aan SAD. Er wordt zeker aangenomen dat een winterdip daadwerkelijk bestaat, vooral omdat de veranderingen tussen zomer en winter zo duidelijk te zien zijn. Maar waarom ontstaat deze dip? Heeft zonlicht echt zo’n grote invloed op ons humeur, of heeft de kou er ook mee te maken?
How come?
Waarschijnlijk gaat het om zonlicht. De meeste wetenschappers halen de 24-uur durende cyclus erbij. Onze biologische klok vertelt ons wanneer we in deze cyclus, dus op één dag, slaperig zijn of honger hebben. Wanneer je door gebrek aan zonlicht later op de dag gewekt wordt, raakt onze biologische klok in de war. Cellen die achter onze ogen zitten synchroniseren onze biologische klok met de cyclus van licht en donker. En deze cellen hebben weer invloed op ons humeur, gedrag en alertheid.
Fel licht heeft een antidepressief effect. Het maakt onze hersenen actiever én onderdrukt de aanmaak van melatonine, het hormoon dat ons slaperig maakt. Doordat het in de winter eerder donker wordt, maken we melatonine niet alleen in de nacht aan maar ook eerder op de dag.
Het is natuurlijk heel persoonlijk of je er last van kunt hebben, maar over het algemeen hebben vrouwen er vaker last van dan mannen. We krijgen meer behoefte om te gaan slapen, we hebben meer trek in koolhydraten, we worden niet uitgerust wakker, we voelen ons somber, passief en prikkelbaar, we hebben minder behoefte aan sociale contacten en aan seks en intimiteit. Wat te doen?!
Hoe kom je er vanaf?
- Wees actief. Wanneer je een winterdip hebt, heb je waarschijnlijk nergens zin in. Je wilt thuisblijven en op de bank hangen. Maar de truc is om dit juist niet te doen. Ga wél dat avondje uit en maak zin. Hoe geforceerd dit ook klinkt, het werkt echt.
- Gebruik licht. Zorg voor goede lampen in huis die daglicht zo goed mogelijk na kunnen bootsen.
- Ga naar buiten. ‘Maar het is koud!’ Geen gemaar, want tegen kou kan je je prima kleden. Ga lekker overdag naar buiten en loop een rondje (hard).
- Sporten is ook een goeie! Zorg dat je genoeg sport, ook als je geen zin hebt. Wanneer je bezig bent, valt het altijd mee en ben je blij dat je toch gegaan bent. Je krijgt sowieso een energie-boost!
- Let op je voeding. Jezelf volvreten met taart, chips en vettigheid is wel eens lekker. Maar door snelle suikers voel je je maar een kort moment vrolijk waardoor je óók nog in een suikerdip terecht komt. Probeer daarom zoveel mogelijk groente en fruit te eten, deze zorgen voor energie.
- Blijf sociaal contact houden. Wanneer je in een winterdip zit, kan je je somber voelen en ben je misschien liever alleen. Toch kan je deze gevoelens maar beter negeren en juist onder de mensen zijn. De positiviteit van andere mensen kunnen het vaak in jou ook naar boven halen.
- Blijf dus positief. Soms lijkt alles je ook gewoon tegen te zitten. Je kan om alles blijven balen, maar daar schiet niks of niemand iets mee op. Probeer negatieve gedachten om te zetten in iets positiefs. Denk niet: ‘Het is zo donker, het liefst kruip ik ver weg’, maar denk iets als: ‘Door het donker schijnt de maan zo mooi’. Stuur je eigen gedachten.
- Zoals al eerdergenoemd, kan een winterdip ontstaan door onregelmatigheden. Door de donkere en korte dagen raakt jouw biologische klok in de war. Het is belangrijk om een ritme te hebben. Sta op vaste tijden op en ga op vaste tijden slapen.
Met deze tips kan je een winterdip wat makkelijker maken. Probeer vooral positief te blijven, ook al gaat dit compleet tegen je gevoel in. Chagrijnig zijn is niet leuk, helemaal niet voor jezelf. En ook in de winter zijn er genoeg leuke dingen te doen die het seizoen wat aantrekkelijker maken. Dus ga naar buiten, snuif wat vitamine D op en geniet van de lichte uren van de dag.
