We zeiken, zeuren en zaniken wat af in Nederland. Het is te koud, het is te warm, ik ben moe, ik heb het te druk, het zit me niet mee. Als er één ding is waar wij Nederlanders goed in zijn, is het wel klagen. Er is altijd wel iets negatiefs te bespeuren aan iets wat eigenlijk al prima was. Ondanks onze zeik-mentaliteit, geven we ons leven een dikke 7,8 en zijn we juist heel tevreden, blijkt uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau. Maar waarom klagen we dan zoveel?

En heeft klagen dan te maken met het leiden van een stom leven? Gezien die 7,8 blijkbaar niks. Wat dan wel?

We houden er gewoon van

Hoewel we ons leven met een afgeronde 8 beoordelen, klagen we er een potje op los. Soms lijkt het alsof iedereen boos is op de hele wereld, maar het valt allemaal reuze mee. We zijn niet cynisch over de politiek, 80% van de Nederlanders vindt dat de democratie goed werkt en we denken positiever over immigranten. In 1994 vond nog 49% dat er te veel immigranten in Nederland wonen en dat is anno 2018 gedaald naar zo’n 30%. We zijn meer tevreden dan 25 jaar terug, maar toch: we just love the complaining.

De eerste reden voor ons klagen is eigenlijk heel makkelijk en instinctief: we kunnen er gewoon niks aan doen. We zijn geprogrammeerd om negatieve dingen eerder te zien dan de positieve dingen. Dat wordt ook wel negativity bias genoemd, uit de tijd van de Neanderthalers. Toen moest je snel weten of eten giftig was en of een dier een gevaar was. We zien negatieve dingen eerder als positieve dingen, omdat we dat toen nodig hadden om te overleven. Maar de dingen die nu verschrikkelijk leken – zoals een hoosbui – blijken uiteindelijk toch geen invloed te hebben op ons geluk.

Anti-klaagexpertise

Voor elk fenomeen is er wel een pro en zo is ook anti-klaagexpert Bart Flos dé man voor het fenomeen ‘klagen’. Flos heeft ook het Anti-klaagboek – Eerste hulp bij zeuren en zaniken op zijn naam staan en vertelt graag over het gedrag. “Iemand die klaagt, vindt van zichzelf niet dat hij klaagt,” vertelt Flos. “Het zijn juist de anderen die klagen. Ik noem dat ook wel de klaagparadox.” Het is niet moeilijk om gillend gek te worden van zeurende mensen, maar wat doe je dan tegen deze mensen? Volgens Flos is het belangrijk om de redenen te achterhalen en zo proberen te ontdekken waar het vandaan komt.

“Het is allereerst belangrijk om een klager niet af te kappen. Wanneer je dit doet, gaat een klager jóu vervelend vinden en dat is juist niet wat je wilt. Het is belangrijk om je een beetje in te leven in deze persoon.” Met de sleutelwoorden ‘spiegelen, herhalen en meebewegen’ ga je het volgens Flos wel redden.

Stel, je collega is aan het klagen over de vertragingen bij NS. Als eerste reactie moet jij hierin meegaan. Zeg dat je het ook zo vervelend vindt en herhaal in eigen woorden wat de klager zegt en verbuig daarna je vraag. Vraag je collega bijvoorbeeld om een paar positieve punten te noemen van NS. Je kan hem natuurlijk ook afleiden door bijvoorbeeld naar zijn weekend of andere activiteiten te vragen.

“Klagers zijn vaker ziek, leven minder lang, zijn minder succesvol én hebben minder vrienden”
– Martin Seligman, Amerikaanse geluksexpert

Maar zeuren is natuurlijk ook gewoon lekker. Het lucht op en zorgt ervoor dat je dingen op een rijtje kan zetten en te ordenen. Wanneer je je frustraties onderdrukt, zal je er veel langer en meer over nadenken.

Klagen heeft ook een sociale factor. Neem het weer als voorbeeld. Het is in Nederland nooit goed. Het is óf te koud en te nat, en als het dan toch eindelijk zonnig is, is het weer te heet. Je kent die momenten vast: klagen over het weer bij het koffiezetapparaat. Het onderwerp is toegankelijk en iedereen vindt er wel wat van. Als je samen zeurt, voelt de band gelijk een stuk sterker. Psychologen ontdekten zelfs dat wanneer twee mensen allebei ergens een hekel aan hebben, die negativiteit ze dichter bij elkaar brengt. Nog meer dan als je samen ergens dol op bent. Indirect maakt klagen dus gelukkiger.

Klagen is lekker en we doen het graag. Hebben we het juist niet zó goed dat we negatieve dingen juist opzoeken om het een beetje spannend te houden?

Tags: klagen, leven, psychologie